Wednesday, June 27, 2012

पहाडको ठिटो मधेशको साइनो

रवि दाहाल 
वीरगन्ज,७ जेठः सात वर्ष अघि दक्षिणी तराईको सीमावर्ती शहर वीरगन्जमा पाइला टेक्दा २१ वर्षिाय यी यूवकको मनमा अनेक कुरा खेल्दा हुन् । सिन्धुपाल्चोकका उनी भिन्न वातावरण र समुदायका मानिसबीच काम गर्न नसक्ने सोंच सहित तीन महिनामै झिण्टी गुण्टा कस्ने तयारीमा थिए ।
यहाँबाट फर्किने सोंचबारे सुनाएपछि मेरा गुरु महेन्द्र शाक्यले भागेर कहाँ जान्छौं भन्दै परिवर्तन गरेर देखाउने भीष्म प्रतिज्ञा जनाउन प्रेरित गरेसात वर्षे वीरगन्ज बसाइ सकेर बिदाइ हुन थाल्दा बुधबार आपुनो सम्मान्मा यहाँ आयोजित कार्यक्रममा लुमन्ती परियोजनाका कार्यक्रम संयोजक यज्ञराज कार्कीले भनेकुनै कृत्रिम बहाना बनाएर उत्तिबेलै उम्किन खोजेको थिएँयहाँका मानिससँग यत्ति गहिरो माया बस्यो की निमेषमै सात वर्ष बितेको पत्तो पाइन ।
कार्कीकै पहलमा स्थापना भएको एकता महिला बचत तथा ऋण सहकारी संस्थाकी अध्यक्ष मोमिला खातुनले भनिन्घरबाहिर खुट्टा टेक्ने कहिल्यै कल्पना समेत नगरेको मलाई बैंकक बंगलादेशदेखि लिएर नेपालका कुना कुना देखाउनुभयो । खातुनले नेतृत्व प्रदान गरिरहेको सहकारी संस्थामा २ हजारभन्दा बढी सदस्यले झण्डै १ करोड रुपैयाँ बचत गरेका छन् । सहकारीकी सदस्य सुनिता देवी भन्छिन् पाँचवर्ष अघिसम्म तरकारी किन्नका लागी पनि साँझ पख लोग्ने घर फर्किने बाटो कुर्नुपथ्र्यो अहिले आपुनै बचतबाट घरमा तल्ला थप्न सक्षम भएका छौं । लुमन्ती परियोजनाले वडा नम्बर १० गहवा टोलमा पिछडिएका चमार समुदायका नौ जना महिलालाई संगठित गरेर बचत समूहको शुरुवात गरेको हो । अहिले गहवा रामटोल कुम्हालटोल नगवा इनर्वा छपकैयाँ बजार छपकैयाँभगवती टोलमा समेत बिस्तार भइसकेको बचत समूहमा आबद्ध दलित र मुश्लिम समुदायका महिलाहरु आयआर्जनका लागी स सानो व्यापार व्यवसाय गर्न थालेका छन् ।
दैनिकरुपमा संकलित बचत रकमले नै पूँजीको काम गरेको छलुमन्तीका कार्यक्रम संयोजक यज्ञराज कार्की भन्छन्समूहमा आबद्ध महिलालाई आर्थिकरुपमा सक्षम बनाउन खाजा पारचुन कृषी सामाग्री पसल साचालनमा सहभागी गराइएको छ । 
नगरभित्र रहेर पनि दुर्गम गाउँका बासिन्दासरह जीवनयापन गर्न बाध्य दलित र पिछडिएका समुदायका बीचका काम गर्नु कम्ता चुनौतीपूर्ण थिएन। सडकढलचर्पीशिक्षा स्वास्थ्यजस्ता आधारभूत सुविधाबाट बिाचत समुदायका महिलालाई बचत गर्ने बानी बसाल्नु समूहको बैठक डाँकेर गाउँ समाजको विकास सरसफाईका मुद्दाबारे छलफल गर्न सक्षम गर्नु ज्यादै चुनौतीपूर्ण थियो । 
ढल सडक बनाउने काम नगरपालिकाको मात्रै हो भन्ने सोंच भएको कुनै बेलाको पिछडिएका समुदाय शहरी गरिबका लागी आवासलुमन्ती परियोजनाका कारण अहिले निजी सार्वजनिक साझेदारीमा दलीतका लागी आवास र घर घरमा शौचालय बनाउन थालेको छ । उपमहानगरपालिका कार्यालयले लुमन्तीकै प्रवद्र्धनमा यूवाहरुको नेतृत्वमा स्थापित शहरी गरिब सशक्तिकरण समाजमार्पुत् दलित र पिछडिएका समुदायको बसोबास रहेको बस्तीमा दुईसय वटा चर्पी निर्माणका लागी बजेट समेत उपलब्ध गराएको छ । गतवर्षदेखि वीरगन्ज नगरमा लुमन्ती परियोजना बन्द भएको छ । लुमन्तीकै कार्यक्रम लिएर एकवर्षसम्म कलैया नगरमा कार्यरत कार्की अहिले कास्की सरुवा भएर जान थालेका हुन् ।
राचन्द किशनलाल निम्न माद्यमीक विद्यालय परिसरमा आयोजित बिदाइ समारोहमा सहभागी एकता महिला बचत समूहका सदस्य महिलाहरु गहभरि आँशु पार्दै कार्कीलाई गलामा फूलमाला निधारमा अबिर टीका र हातमा मायाको चिन्हो िदंदै बिदाइ गरे । बिदाइ कार्यक्रममा प्रमुख अतिथी प्रेस काउ_िन्सल सदस्य चन्द्रकिशोर झाले दातृ निकायबाट प्राप्त भएको अनुदानको सदुपयोग गरेर लुमन्तीले पिछडिएका समुदायको उत्थानमा पुर् याएको योगदान उदाहरणीय भएको टिप्पणी गरे ।

No comments:

Post a Comment

Please avoid abuse, we praise healthy comment and criticism.